Dyrektywa o ochronie sygnalistów

Do 17 grudnia 2021 r. państwa członkowskie UE mają czas na wprowadzenie w życie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Dla niektórych firm to pewnego rodzaju nowość, dla innych, zwłaszcza tych funkcjonujących w ramach międzynarodowych grup kapitałowych – nic nowego. Dobra wiadomość jest taka, że zgodnie z postanowieniami dyrektywy nie wszystkie firmy mają być zobowiązane do ustanowienia wewnętrznych procedur zgłaszania nieprawidłowości i podejmowania działań następczych dotyczących takich zgłoszeń. Jak jednak czytamy we wniosku, w ślad za którym wnoszono o przyjęcie dyrektywy, państwa członkowskie mogą przeprowadzić we własnym zakresie stosowne oceny ryzyka i wprowadzić, jeżeli uznają to za konieczne, obowiązek wdrożenia wewnętrznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości przez małe przedsiębiorstwa prowadzące działalność w określonych sektorach.

Warto także wspomnieć o nowelizacji ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, która weszła w życie 7 listopada 2019 r. W art. 97d nałożono na emitentów obowiązek posiadania procedury anonimowego zgłaszania przez pracowników wskazanemu członkowi zarządu (lub w określonych przypadkach radzie nadzorczej) m. in. naruszeń ustawy, jak również procedur i standardów etycznych.

Nie daj się złowić!

rys. Between

Październik to Europejski Miesiąc Cyberbezpieczeństwa (European Cyber Security Month). W internecie można znaleźć bardzo wiele artykułów i innych materiałów poświęconych tej tematyce, organizowanych jest wiele ciekawych wydarzeń, których celem jest budowanie świadomości każdego człowieka (tego małego zaledwie kilkuletniego, jak i tego po 30, 40, …) na temat tego, jak lepiej chronić swoje dane. Każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie, stosownie do swoich potrzeb i oczekiwać. Dlatego to dobry moment na to, aby przypomnieć sobie kilka podstawowych zasad, które mają wpływ na bezpieczeństwo naszych danych. Zatem:

ZASADA NR 1 UŻYWAJ RÓŻNYCH LOGINÓW I HASEŁ

Co to daje? Wyobraź sobie, że wykradziono Ci login i hasło. Jeżeli tego samego loginu, np. adresu e-mail i hasła będziemy używać do logowania się do różnych sklepów internetowych, płacąc za różne rachunki, do portali społecznościowych itd. jest duże ryzyko, że ktoś pokusi się o próbę zalogowania do tych innych kont. Może zatem warto prześledzić to, jakich używasz loginów i haseł?

ZASADA NR 2 STOSUJ ODPOWIEDNIO SILNE HASŁA

Silne hasła – co to znaczy? Temat rzeka. Pamiętajmy o tym, że długie hasło wcale nie musi gwarantować dobrego bezpieczeństwa, a tym samym oznaczać silnego hasła, np. Azorek1234567890. O czym zatem pamiętać, nie zagłębiając się w szczegóły problematyki silnych haseł. Tworząc hasła staraj się, by innym trudno było powiązać je z Twoją osobą lub ważnymi dla Ciebie osobami, a nawet zwierzakami. Jeżeli na portalu społecznościowym zamieszczasz zdjęcie swojego czworonoga i podpisujesz je: Azor na spacerze – to raczej nie używaj tej nazwy w treści hasła. Nie używaj także dat, które można z Tobą powiązać, jak np. daty urodzin. I używaj różnych znaków specjalnych. I jeszcze jedna sprawa. To Twoje hasła, więc nie udostępniaj ich innym i nie przechowuj w miejscach, które nie sprzyjają ich bezpieczeństwu.

ZASADA NR 3 CHROŃ WSZYSTKIE URZĄDZENIA

Komputer. A co z telefonem, tabletem? Wszystkie urządzenia, które są podłączone do internetu i których używasz mogą być źródłem informacji o Tobie, a także nośnikiem takich danych (zapisujesz w nich różne pliki ze swoimi danymi, korespondencję e-mail itd.). Dlatego warto zastanowić się czy mają one jakieś oprogramowanie antywirusowe. Jeżeli nie, warto o nim pomyśleć. Pamiętaj, by korzystać z legalnych źródeł pozyskiwania takiego oprogramowania. I jeszcze jedno … kiedy już je zainstalujesz zadbaj o odpowiednie automatyczne ustawienia lub na bieżąco skanuj urządzenia przed zagrożeniami.

ZASADA NR 4 „KŁÓDKA” W ADRESIE STRONY INTERNETOWEJ

Kiedy przeglądasz strony internetowe, zwłaszcza tam, gdzie proszony jesteś o podanie jakichkolwiek swoich danych osobowych, bo np. robisz zakupy, zakładasz konto – zwróć uwagę czy w adresie widnieje kłódka. Gdy jej nie ma – to powinno zwrócić Twoją uwagę. Może właściciel strony, mimo że jest tak piękna, nie zadbał o bezpieczeństwo danych jej użytkowników. Takie rzeczy jeszcze się zdarzają.

ZASADA NR 5 UNIKAJ OTWARTYCH SIECI WIFI

Otwarte sieci wifi, najogólniej mówiąc to takie, z którymi możesz się połączyć bez podawania jakiegokolwiek hasła. Pamiętaj o tym, że niektóre hotspoty tworzone są wyłącznie w celu wyłudzania danych. Dlatego też uważaj z jaką siecią wifi zamierzasz się połączyć. Często sprawcy wyłudzeń chcąc uwiarygodnić i wskazać na „bezpieczeństwo sieci” używają nazw zbliżonych do nazw firm, sklepów, które kojarzą nam się z czymś dobrym. Co ryzykujesz łącząc się z otwartą siecią wifi? Utratę prywatności. Musisz być świadomy, że w ten sposób wszystko to, co wysyłasz z urządzenia lub odbierasz przy jego użyciu może być przechwycone. Zatem także Twój login i hasło, którego użyłeś, aby zalogować się do … Tylko to? To mało? Ryzykujesz też to, że ktoś zainstaluje na Twoim urządzeniu złośliwe oprogramowanie, którego celem będzie przechwycenie kamerki – nagrywanie obrazu, dźwięku, Twojej korespondencji, … po prostu wszystkiego do czego będziesz używał urządzenia i co robisz będąc w jego zasięgu, niekoniecznie sam.

ZASADA NR 6 BĄDŹ PODEJRZLIWY I OSTROŻNY

Zanim klikniesz w link, otworzysz załącznik, oddzwonisz pod numer przesłany w rzekomo alarmowej wiadomości SMS przyjmij jedną z hipotez, że może ktoś próbuje wyłudzić Twoje dane. Spodziewałeś się w ogóle tego maila? Dziwny adres, a może znana Ci domena, ale treść budzi Twoje wątpliwości? Nigdy czegoś takiego nie otrzymałeś, a może wprost przeciwnie, ciągle otrzymujesz podobne? Nie zapłaciłeś faktury? A może masz wziąć udział w badaniu, z którego dowiesz się jaką jesteś osobą, tylko musisz kliknąć w ten link… Reklama, której raczej nie zamawiałeś? Sprawcy prześcigają się w pomysłach, których celem jest to, aby odbiorca – czyli Ty, ja – kliknął w załączony link, otworzył przesyłany załącznik. Część takich wiadomości e-mail od razu wydaje nam się podejrzana, jednak niektóre z nich do złudzenia przypominają korespondencję prawdziwych i wiarygodnych firm, które znamy – za sprawą użycia ich loga, kolorów, układu treści. Otrzymując taką korespondencję zwykle niemal automatycznie klikamy w załączony link, bo na pierwszy rzut oka wydaje się nam prawdziwa. Niektóre z takich wiadomości są spersonalizowane, co oznacza, że sprawcy chcą konkretnie wykraść nasze dane. Dlatego przystępując do tego zadania doskonale się do niego przygotowali – prześledzili wszystkie dostępne informacje na nasz temat, by wiadomość którą od nich otrzymamy jak najbardziej wpisywała się w nasze potrzeby, zwyczaje itd. Często to nie tylko nasze dane, a i naszych bliskich. Bo przecież z niewiadomego źródła (nieznanego adresu e-mail) nie otworzysz wiadomości, ale jeżeli tą samą wiadomość otrzymasz od żony – to już większe prawdopodobieństwo, że klikniesz w link. Kto nie kliknąłby w link wiadomości z informacją o prowadzonym na zlecenie firmy, w której jest się zatrudnionym badaniu mającym na celu ustalenie wiarygodnych kwot premii, podwyżek, które mają być przyznane w przyszłym roku? Sam masz wpływ na to ile może wynieść Twoje wynagrodzenie! Z należytą ostrożnością należy także podchodzić do wszelkich otrzymywanych wiadomości (różnymi kanałami – w tym także drogą SMS) z informacjami o kradzieży naszych danych. Jeżeli otrzymujesz takie informacje – zweryfikuje je, ale raczej nie dzwoniąc pod numer czy wchodząc w link podany w przesłanej wiadomości. Wszak te mogą być stworzone i obsługiwane wyłącznie przez tych, którzy to wszystko zaplanowali.

ZASAD NR 7 NIE PODAWAJ SWOICH DANYCH PRZEZ TELEFON

Jeżeli nie masz 100% pewności z kim rozmawiasz przez telefon, nigdy nie podawaj swoich jakichkolwiek danych. Skąd wiesz, że osoba, z którą rozmawiasz jest tą, za którą się podaje? Dotyczy to zwykle sytuacji, kiedy to ktoś telefonuje do nas i przekonuje, że ma nam do przekazania ważną informację finansową, o kradzieży naszych danych, … ale najpierw musi zweryfikować naszą tożsamość. Druga taka sytuacja może mieć miejsce, gdy to my telefonujemy, ale w następstwie otrzymanej wiadomości SMS, wiadomości e-mail – pod numer wskazany w informacji. Sprawcy wykorzystują różne techniki manipulacyjne, by uwiarygodnić siebie i przekonać nas – czasem wywierają presję na nas poprzez straszenie, że jeżeli nie podamy danych wówczas coś tam się stanie i wtedy będzie za późno, albo powołują się na inne okoliczności, które rzekomo są znane wszystkim tylko nie nam.

Czy warto wdrażać system zarządzania zgodnością już teraz?

W ostatnim okresie czasu coraz więcej w mediach informacji na temat odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych. Niemal w każdej z nich znajdujemy odniesienie do projektu aktu prawnego, który zakres tej odpowiedzialności znacznie modyfikuje, nakładając na niektóre organizacje dodatkowe obowiązki. Ich wypełnienie, w dużym uogólnieniu, związane będzie m. in. z wdrożeniem odpowiednich mechanizmów zapewniających organizacji zgodność np. w zakresie przeciwdziałania korupcji i innych nieprawidłowości, które mogą wystąpić w firmie.

Czy zatem czekać i śledzić przebieg prac legislacyjnych skoro to jeszcze projekt?

Rozważając tę kwestię warto odpowiedzieć sobie na pytanie – co takiego da mojej organizacji właściwe wdrożenie systemu zarządzania zgodnością już teraz?

Innymi słowy – co może zyskać organizacja, albo czego nie stracić wdrażając system zarządzania zgodnością?

Słuchać, słyszeć, a usłyszeć. O kompetencji pasywnego słuchania nie tylko w pracy profesjonalnych pełnomocników.

Praca przedstawicieli zawodów prawniczych, jak adwokatów, radców prawnych, prokuratorów, sędziów czy też funkcjonariuszy organów państwowych oparta jest przede wszystkim na przepisach prawnych. Czy jednak znajomość przepisów, ich interpretacji odgrywa kluczową rolę i przesądza o wygranej, cokolwiek ona dla każdej ze Stron oznacza? A jeśli nie, co zatem? Pewnie moglibyśmy zrobić długą listę takich elementów. Jednym z nich zapewne byłyby pytania. Jaki wpływ może mieć to jakie i jak zadajemy pytania Stronie, świadkom itd. Kiedyś usłyszałam takie porównanie, że to co dzieje się za drzwiami, w sali rozpraw czasem przypomina dużą scenę teatru (zresztą zapewne nie tylko tam, organizacje też można przyrównać do takiej sceny). Teatr, w którym mamy wielu aktorów, z których każdy chciałby być pierwszoplanowym, niekoniecznie złym, ale takim który „widza” od razu przekonuje do siebie, zyskuje sympatie. Może ma jakieś „wady”, ale ma też to czym nas urzekł. Zresztą, gdyby sięgnąć do dorobku badań naukowych, w tym obszarze bez problemu znaleźlibyśmy liczne informacje, jak wiele różnych rzeczy ma wpływ na ostateczne rozstrzygnięcie. I to oczywiste, przede wszystkim dlatego, że na scenie są ludzie wyposażeni w odpowiednie kompetencje, na różnym poziomie ich rozwoju, bardziej lub mniej tego świadomi. Doskonale byłoby, gdyby ten „drobny” element można było pominąć, ale nie da się. Kimkolwiek by się nie było, jaki zawód nie wykonywało, jakie studia by się nie ukończyło, kursy i szkolenia przede wszystkim jest się Człowiekiem. Ale nie o tym miało być, a o pytaniach i ich roli w pracy prawników. Z punktu widzenia czasu wiem, że umiejętność stawiania celnych pytań, nie tylko opartych na umiejętności słuchania, ale przede wszystkim umiejętności słyszenia (tego co niewypowiedziane, niedopowiedziane) ma ogromne znaczenie w pracy prawników, funkcjonariuszy (i to nie tylko tych z krwi i kości dochodzeniowców, ale również operacyjnych). Uczymy się zwykle aktywnego słuchania, ale to dość często nie ma nic wspólnego ze słuchaniem, a co najwyżej jest stwarzaniem pozorów bycia słuchaczem. Chodzi o tzw. słuchanie pasywne. Z terminem tym po raz pierwszy miałam do czynienia pod koniec pracy w organach ścigania, fundując sobie akredytowany przez ICF kurs coachingowy, i to był jeden z lepszych prezentów, jaki sobie kiedykolwiek zrobiłam. Choć coaching w żadnym wypadku nie ma nic wspólnego z manipulowaniem (a jeśli ktoś twierdzi, że ma – to to nie jest coaching tylko co najwyżej manipulacja klientem), zdobyte kompetencje doskonale mogą być wykorzystywane przez prawników, funkcjonariuszy – bo tam gra pozorów, stosowanie socjotechniki, obok przepisów i wszystkich procedur, które obowiązują przy osiąganiu celów, ma znaczenie (dobry – zły „glina”). Doskonalenie kompetencji, które powinien, a nawet musi posiadać profesjonalny coach, można doskonale połączyć z tymi kompetencjami, które już każdy człowiek posiada. Idąc na to szkolenie, na początku stwierdziłam, że jest idealne dla mnie, bo przecież kto, jak nie ja, dochodzeniowiec z kilkunastoletnim stażem pracy poradzi sobie najlepiej z prowadzeniem sesji, w której „tylko” zadaje się pytania. I tam po raz pierwszy doświadczyłam tego, czym może być prawdziwe pogłębianie informacji. Prowadząc teraz zajęcia z innymi, czasem prowadzę takie ćwiczenie, w którym kilku różnym osobom puszczam tą samą krótką historię, a ich zadaniem jest zadanie mi 7 pytań (stworzone w oparciu o ćwiczenie poznane na kursie rozwiązywania problemów pracy metodą Action Learning) w oparciu o to co usłyszeli i co jeszcze usłyszą. Mimo, że ćwiczenie to przeprowadzałam już wielokrotnie, nigdy nie zdarzyło się, aby wszystkie osoby zadały 7 identycznych pytań. Dlaczego? Każda z nich w tej historii słyszała co innego ważnego dla siebie. Zatem, które z tych pytań było tym właściwym, celnym czy mocnym? Czy w ogóle takie były? W coachingu chodzi o to, żeby pytania stawiane klientowi były dla niego mocne, sięgały sedna, czyli dotykały tego o co naprawdę mu chodzi, a niekoniecznie to o czym mówi czy okazuje. W przesłuchaniach odwróciłabym ciężar – chodzi o zadanie takiego pytania celnego, na które odpowiedź będzie dla nas tą kluczową. Ale przesłuchania, zadawanie pytań czy to w organach ścigania czy na sali rozpraw to tylko jeden obszar z wielu, w jakich pytania mogą znaleźć zastosowanie. Zatem, gdzie jeszcze? Na przykład w analizie materiałów procesowych, wytyczaniu linii obrony. Chyba trudno pisać mi o argumentach, to po prostu trzeba przeżyć i zacząć stosować, żeby zobaczyć jak duży wpływ będzie miało na nas i to co chcemy osiągnąć. Oczywiście sztuka zadawania celnych pytań, umiejętność słuchania na zupełnie innym poziomie niż podczas przesłuchań to nie lada wyzwanie, i ten kto myśli, że można się tego nauczyć w jeden albo nawet kilka dni, raczej jest w błędzie. Odpowiednie szkolenie to początek, poznanie dobrych fundamentów, jak to robić i jak dalej samemu to doskonalić. Zatem tylko dla wytrwałych.